mt3.org

 

ТАЪРИХИ ПАРЧАМИ ТОҶИКИСТОН

Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рамзи истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон 24-ноябри соли 1992 пазируфта шудааст. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон матои росткунҷае, ки дар руи он се рахи рангаи ба таври уфуқи ҷой гирифта кашида шудааст; рахи боло ранги сурх дошта,паҳнои он ба рахи сабзи поён баробар мебошад; рахи сафеди мобайнӣ якуним баробари паҳноии яке аз рахҳои ранга аст. Дар рӯи рахи сафед дар мобайни парчам бо зарҳал рамзи тоҷ тасдиқ шудааст ва дар болои он ҳафт ситора тасвир шудааст. Таносуби бару дарозии парчам 1:2 аст. Рангҳои милии тоҷикон чун дигар мардуми ориённажод ва эронитабор сурху сафеду сабз аз давраи қадим то кунун замон расидаанд.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми телевизионии худ ба муносибати Рӯзи Парчам аз 23 ноябри соли 2010 рангҳои парчами миллиро «ифодагари роҳи таърихии халқи Тоҷикистон ва баёнгари арзишҳои фарҳанги миллӣ ва сиёсӣ» донист ва гуфт: Ранги сурх-рамзи муборизаву ҷоннисории халқ барои озодӣ ва истиқлол, Ранги сафед-нишони бахту саодат, умеду орзу ва ранги сабз-нишонаи сарсабзиву шукуфои, сарбаландиву хуррамӣ ва абадият мебошад. Дар байни парчам тасвири тоҷ ва ҳафт ситора ҷой гирифтааст, ки он ишора ба решаҳои таърихии давлатдории Тоҷикистони соҳибистиқлол мебошад. Парчам таърихи куҳан дорад. Аз ҳамон замоне, ки таърихи тоҷикон сар шуда буд, дар он парчам ҳам ёдрас мешуд. Дар бораи истифода бурдани парчам аз тарафи аҷдодони мо дар китоби Авесто қайд карда шудаст. Аввалин парчаме,ки дар китоби Авесто қайд карда шудааст,ин Дирафши Ковиёни буд.

Дар асоси ривоятҳои қадима, ки дар Шоҳномаи Абулқосимӣ Фирдавсӣ оварда шудааст «Дирафши Ковиёнӣ» дар вақти шуриши эрониҳо бо сардории Коваи оҳангар ба муқобили Заҳок пайдо шудааст. Кова пешдомани чармини худро дар нӯги найза баста, бо ин парчам шуришгаронро ба пеши Фаридун, ки аз авлоди шоҳи Эрон буд овард.Ба Фаридун ин парчам писанд омад ва онро бо ситораи тиллоии чор шуоъдор ва сангҳои қиматбаҳо ва се ранг-сурх, сафед, нилгун ороиш дода,номи Дирафши Ковиёнӣ номгузорӣ намуд.

Дар давраи ҳукумронии «Ахоманишиниҳо» парчам шакли дигар гирифта буд. Дар ин парчам уқоби тиллоӣ дар мобайн ва аз паҳлӯҳо матоъҳои секунҷашакли сафед, сурх, сабз тасвир ёфтааст.

Сулолаи Аршакидҳо 250 ҳазор сол то солшумории мо Эронро аз ҳукумронии юнониҳо озод карда дорои парчами махсуси худ гардиданд. Парчам аз матои чоркунҷашакл иборат буда дар мобайн ситораи чоршуоъдор ва дар нӯги найза уқоби болкушода, ки дар чангҳояш кулулаҳои тилло дорад, тасвир ёфтааст. Яъне ин дирафш дар якҷоягӣ аз дирафши Ковиён ва Ахоманишинҳо гирифта буд.

Дар давраи сулолаи Сосониён, ки онҳо худро қавми ахоманишинҳо мешумориданд, парчами худро «Дирафши Ковиёнӣ интихоб карданд. Инчунин дар ин давра нишонаи давлатии сосониён моҳи нопурра ба ҳисоб мерафт ва то ҳоло ҳамчун аломатӣ дини ислом то ба давраи мо расидааст.

ПАРЧАМИ ДАВРАИ ХОНИГАРИИ БУХОРО

Парчами амири Бухоро матои росткунҷа, рангаш сафеду сабз,ки дар он бо арабӣ навишта шудааст «Султон-сояи Худо» дар тарафи дигар навишта шудааст, ки «Нест Худое чун оллоҳ ва Муҳаммад расули Худо» тасвир ёфтааст. Дар байни ин ду навиштаҷот тасвири моҳи нопурра ва ситораи 5-гӯшаи тиллоӣ ҷойгир карда шудааст. Канорҳои ин матоъ бо нақшҳои ранги сиёҳ-гулобӣ нақшу нигор карда шудаст.

2 сентябри соли 1920 амири Бухоро аз сари ҳокимият дур карда шуда ба ҷои он Республикаи Халқии Советии Бухоро ташкил карда шуд, ки ба таркиби он қисмҳои марказӣ, ҷануби-шарқии Тоҷикистон дохил мешуд. Нишони парчами давлатии Республикаи Халқии Советии Бухоро аз ду матои бо ҳам часпидаи сурху сабз таркиб ёфта дар он дар мобайн расми ним моҳ ва ситораи панҷгӯша тасвир ёфтааст .Р.Х.С.Б.

14 августи 1923 комитети иҷрояи Бухоро қарор қабул кард, ки дар парчам тағиротҳо дароварда шаванд. Ранги сабзро бардошта, фақат ранги сурхро монданд.

Аз соли 1924 то 1929 Республикаи Автономии Сотсиалистии Тоҷикистон ташкил карда шуд, ки парчами пештараро тағир дод. Парчам аз матои сурх иборат буда дар он герби Ҷумҳурии Автономии Сотсиалистии Тоҷикистон тасвир карда шуда буд. Дар дохили герб досу болға, аз канорҳояш хушаи гандуму пахта тасвир ёфтааст. Дар канори герб навишта шудааст: «Пролетарҳои ҳамаи мамлакатҳо як шавед».Аз соли 1953-1991 парчами ҷумҳурии советии Сотсиалистии Тоҷикистон ҳамчун рамзи давлатӣ қабул карда шуд. Ин парчам аз 4 ранг иборат буда андозаи рангҳо гуногун буд. Дар болои ранги сурх , дос ва болға ва болои онҳо ситораи панҷгӯша тасвир ёфтааст.

ПАРЧАМ РАМЗИ ДАВЛАТДОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Парчами давлати Ҷумҳурии Тоҷикистон рамзи истиқлолияти давлатӣ, иттиҳоди вайроннашавандаи коргару деҳқон ва зиёиён, дӯстиву бародарии ҳамаи миллатҳои сокини ҷумҳури мебошад ва бо қарори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 24 ноябри соли 1992 қабул карда шудааст.

Парчами давлати Ҷумҳурии Тоҷикистон матои росткунҷаест,ки дар рӯи он се рахи ранга ибо таври уфуқи ҷойгирифта кашида шудааст: рахи боло ранги сурх дошта, паҳнои он ба рахи сабзи поён баробар мебошад: рахи сафеди мобайни якуним баробари паҳнои яке аз рахҳои ранга аст.

Ранги сурх- мубориза ва ҷоннисории халқ дар роҳи озодӣ ва истиқлолият,

Ранги сафед- Бахту иқболи сафед,нияти неки халқамон,

Рангӣ сабз- саъю кӯшиш ва заҳмату меҳнати халқ,ки аз он кишварамон сарсабзу хуррам мешавад.

Парчами давлати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷойҳои зайл афрохта мешавад: дар болои биноҳои қароргоҳи расмии Призиденти Ҷумҳури Тоҷикистон, маҷлиси Олӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, судҳо, мақомотҳои иҷрояи маҳалҳо (ҳукуматҳо).

Мувофиқи амри Призиденти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати маҷлиси Олӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми гузаронидани маросими тантанавӣ, ки мақомоти давлатӣ мегузаронад, афрохтан мумкин аст.

ПАРЧАМ - МУҚАДДАСОТИ МИЛЛӢ

Оре, парчам худ муқаддас аст. Парчам ин рамзи давлат мебошад. Аз ин сабаб парчамро муқаддасоти миллӣ гуфтаанд. Ин ҳама рамзу муқаддасот аз чӣ шабоҳат медиҳад? Инҳама дастовардҳо аз истиқлолият вобаста аст.Шукрона мекунем ва фахр аз он дорем, ки тоҷикему соҳиби истиқлолем. Ин албатта боиси хушнудӣ аст.

Худо он миллатеро сарваре дод, ки тақдираш ба дасти хеш бинвишт.

Ба он миллат сару коре надорад, ки деҳқонаш барои дигарон кишт.

Тирамоҳи соли 1991 дар сарзамини мо, яъне Тоҷикистон навзоде бо номи Истиқлол чашм ба олами ҳастӣ кушод. Баъди он, ки Тоҷикистон озод гардид, соли 1992 Парчамро қабул намуд. Ва то имрӯз он тифли навзоде, ки буд устуворона қадам мезанад. Парчам низ се рангро дар бар мегирад ва ҳар гоҳе, ки ба рангҳои ӯ менигари худ ба худ табассум мекунӣ, аҷаб ному ранги дилфиреб дорад. Парчаму истиқлолият беихтиёр ба даст наомадаанд.Онҳо заҳмати хеле зиёдеро талаб карданд. Ва бо азобу машақат мо соҳиби он шудаем.Аз ҳамин хотир ба ҳама буду нобудаш шукр мекунем.

Раҳми Парвардигори мо омад,

Нури ҳақ бар диёри мо омад,

Чанги бунёдсӯзи мо бигзашт,

Сулҳу бунёдкорӣ мо омад.

Кош ҳама ба ин нодиртарин ганҷи диёр бирасад ва то охир мисли ҷон онро дар қалби хеш парвариш намоед. Ин ҳама аз мо вобаста аст. Беҳуда Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нагуфтааст: Ҷавонон ояндаи миллатанд.

Дурахши парчамат ҷовидон бод Тоҷикистони азизам.

Алидодов Тутишо Мералишоевич – н.и.ф-м., ходими пешбари илмии Маркази омӯзишва тадбиқи манбаҳои барқароршавандаи энергияи Институти физикаю техникаи ба номи С.У. Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон.

Ботуров Кодир - н.и.ф-м., ходими пешбари илмии Маркази омӯзишва тадбиқи манбаҳои барқароршавандаи энергияи Институти физикаю техникаи ба номи С.У. Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон.

 

 

 

Истиқлоли Тоҷик- то эҳёи феномени Ориёӣ

Мерасад марде, ки занҷири ғуломон бишканад,

Дидаам аз равзани девори зиндони Шумо.

(Муҳаммад Иқбол)

Миллате, ки таърихи гузаштаи худро фаромӯш мекунад бо қавли нависандаи машҳур Чингиз Айтматов манқурт аст. Ҳақ бар ҷониби Пешвои миллат аст, ки дар масъалаи шинохти асолати миллат ва арзишҳои таърихию фарҳангии он ҳамеша пешгому собитқадам буда, мефармоянд: «Ғояҳои Ватандӯстӣ, худогоҳиву худшиносӣ, эҳтироми анъанаву суннатҳои фарҳанги миллӣ ҳама якҷоя қисми таркибии сиёсати мо оид ба таъмини амният, таҳкими истиқлолият ва давлатдории миллӣ мебошанд». (Эмомалӣ Раҳмон «Тоҷикон дар оинаи таърих» китоби сеюм саҳ. 43). Барои шинохти ҳақиқати таърихӣ, воқиаву ҳодисот, ноадолативу нодидагирифтанҳо, хиёнату дасисаҳои ноҷавонмардонаи ҳаммиллатону бегонагон, тӯли беш аз ҳафтҳазорсоли умри миллат, бояд ҳақиқатнигорона саҳифаҳои норушану фаромӯшгаштаи таърихро омӯхт ва ба гӯши наслҳо расонид. Барои миллати фарҳангсолори тоҷик ҳеҷ зарурияти таърихсозию таърихбофӣ нест. Танҳо тавсифномаи ба арзишҳои тамаддунӣ - фарҳангии ориён нигоштаи таърихнигорони юнонӣ; Геродод дар “Таърих”, Ксенофонт дар “Курушнома”, Страбону Ктесӣ дар ойини озодагон... солноманигорону сайёҳони чиноӣ; Сим Тсян дар солномаи “ Шитзи” (Навиштаҷоти таърихӣ), инчунин таърихномаҳои “Чун Тси” (Солномаи подшоҳон) ва садҳо рисолаю монографияҳои таърихнигорон аврупоӣ, ҳинду араб, рус ва чанде дигар дилбохтагони ин таърихи заррин кофист, то шаҳомати озодагонро бубинем. Миллати ориёгавҳару озодаманиши тоҷик аз ибтидои таърих, то кунун ҳамеша хостори озодӣ ва ободӣ будаву ҳамеша дар талошу пайкор баҳри ин неъмати бебаҳо буда. Хушбахтона, интиҳои асри бистум Озодӣ (Истиқлол)- ро ба мо арзонӣ дошт, лекин душманони дар камин ва фурсатталаби озодагону ориёзодагон хостанд ин неъмати бебаҳоро аз мо бибаранд. Таърих гувоҳ аст, ки ниёгони озодидӯстдор ва озодаманиши мо дар чаҳор даврони афтишу бархост, растахези эҳёгарона намуда, чун симурғи наҷотбахш аз хокистар чу ахтар биҷастаанду фарҳангу таммаддуни навине барои инсоният офаридаанд, ки худ муъҷизаест беназир. Таърих дарси ибрат аст, агар давлат ва тамаддуни барсохтаи Пешдодиён аз дасти ифрити бегонае чун Заҳҳоки аҳриманнажод фурӯ рехт, зери дирафши Коваи озодихоҳ озодагон гирд омаданду заминае барои давлату империяҳои Кушониён ва Ҳахоманишиён гузоштанд. Чун ин империяҳои фарохдомон аз заҳри бегонапарастӣ бо дасти Искандари Мақдунии Гуҷастак (бадгавҳар) пора гардид, суғдиёну бохтариёни боғурури озода бо пайкору руйинтанӣ ин оташи ҷаҳонсӯзро хомӯш ва ташкилкунандаи давлатҳои юнонубохтарӣ ва сипас Ашкониёну Сосониёни бузург гардиданд. Фоҷиае, ки аз нифоқи динию мазҳабӣ бар сари озодагон омад, ин чира шудани тозиёни бодиянишин бар давлати бесарбонмондаи Сосониён буд. Дар ин афтиш ба вартаи мағзрабо ҳам озодагону асилзодагони ориёӣ парчами озодӣ ва мубориза бар ғосибонро афрохтанд ва нахустин хиште бар пояҳои давлатҳои миллии Тоҳириён, Саффориён, Сомониён, Ғуриён, Сарбадорон ва чанде дигарро гузоштанд. Тоҷикон ҳарчанд муддате дар сари қудрати сиёсӣ набуданд, лек вазорат фарҳанг, тамаддун ва маънавиёти тамоми давлатҳои дар ин сарзаминҳои биҳиштӣ пайдошударо бар дӯши хештан доштанд. Яъне давлате бо зевари ҳикмату адабиёт доштанд ва рӯҳи озодихоҳонаи наслҳоро бедор нигоҳ медоштанд. Тамоми ҷузъиёти онро аз асари безаволи Аллома Бобоҷон Ғафуров “Тоҷикон”, осори мондагори Пешвои муаззами миллат Эмомалӣ Раҳмон дар сегонаи «Тоҷикон дар оинаи таърих», “Чеҳраҳои мондагор”, асари таърихӣ-ҳуҷҷатии академик Раҳим Масов «Таърихи табартақсим» ва даҳҳо осори таърихии даврони навин метавон, дарёфт. Шоҳроҳи Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди Эъломияи Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистондар санаи 24-уми августи соли 1990, то эълони Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳуҷастарӯзи 9-уми сентябри соли 1991 ва санаи ҳумоюнии 27-уми июни соли 1997 Рӯзи Ваҳдати миллӣ росту ҳамвор нест. Ин даврони ҳаёту мамот ва зинда мондан, ё аз саҳфаи таърих афтодан буд. Хушбахтона бо интихоби оқилонаи сарвари сиёсии хеш дар шахсияти Эмомалӣ Раҳмон миллат тавонист, ормонҳои таърихии хешро бароварда созад. Санаи 2-юми марти 1992 дар сессияи 46-уми Ассамблеяи Генералии Созмони Миллали Муттаҳид ба узвияти СММ пазируфтани Ҷумҳурии Тоҷикистон қадами ҳумоюнӣ барои эътирофи давлат аз тарафи беш аз 190 кишвари ҷаҳон гардид. Ташкили нахустфоруми тоҷикони ҷаҳон «Пайванд» дар шаҳри Душанбе партави бедорӣ барои муттаҳидии миллат буд. Иҷлосияи XVI-уми тақдирсози миллат аввалин нафаси тоза барои Ваҳдати миллӣ ва қабули Нишону Парчами миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон (24.111992) бо рангу рамзҳои ориёии тоҷу ситора, китобу хуршед эҳёи дирафши Ковиёнии деринтизор буд. Аз Симпозиуми байналхалқии ҷашни «1000 –солагии «Шоҳнома» -и Ҳаким Абулқосими Фирдавсӣ» (5.09.1994) дар шаҳри Душанбе, то иқдоми бознашр ва ба тамоми сокинони кишвар аз номи Президенти Тоҷикистон паҳн намудани ин асари безавол ва ташкили Озмуни ҷумҳуриявии Шоҳномахонӣ, эҳёгариву бар асли хеш баргаштан аст. Дар ҳар вожаву мисраи Суруди миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон (7.09.1994) танину навои ниёгони арҷманд аз қаъри таърих озодаманишона баланд аст, ки марши бедорӣ , ҳамдастӣ, намои фарҳанг ва асолати ориёӣ аст. Ҷашни 1100 – солагии нахустдавлати миллии тоҷикон Давлати Сомониён дар соли 1999 сиккаи таърихӣ дар худшиносӣ, худогоҳии миллӣ, шинохи ниёгон, фахре ба таърихи заррин буд, ки заминаи нахустину хос барои бозтоби силсилаи давлатҳои ориёӣ гардид. Иқдоми фарҳангии ҷашни 2700 – солагии китоби муқаддаси «Авасто» - ва шинохти паёмовари ростини озодагон Зардушти Спидамон таконе бар афкор ва андешаи миллӣ буд, то миллат аз дуроҳаи гумроҳию бегонапарасӣ раҳо ёбад. Ба муомилот баровардани пули миллии «Сомонӣ» (26.10.2000) ва бо чеҳраҳои қаҳрамонони миллат, рамзи осори фарҳангию ҳунарӣ, нақшу тарҳ ва рангҳои хосаи рӯшани ориёӣ ороишгарии он пайкори мондагори таърихист. Пайкору талош барои ҷашни ҷаҳонии 2500-солагии шаҳрҳои бостонии Истаравшан (Киропол, Курушкада) дар соли 2002, 2700- солагии Кулоб (Ҳулбук) дар соли 2005, 3000-солагии Ҳисори Шодмон дар соли 2016, 5500- солагии Саразм дар соли 2020 ва иқдомҳо барои бозтоби осори таърихии бостоншаҳрҳои Тахти Сангин, Балх, Бохтар ва даҳҳои дигар муаррифии таъриху тамаддун ва фарҳанги беназири ориёист. Рӯй овардан ба арзишҳои фарҳанги бостон ва эҳёи ҳикмати поку муқаддас доштани яке аз чор унсури ҳаётофар об, аз панҷ ташаббусҳои беназир бо фарҳанги инсонпарваронаи ориёист, дар самти оби тоза, то ҳифзи пияхҳо ва сарчашмаҳои обӣ. Эътироф ва ҷашни соли “2003- Соли байналмиллалии Оби тоза», эълони солҳои 2005-2015 Даҳсолаи байналмиллалии амалиёти «Об барои ҳаёт», соли “2013- Соли байналмиллалии ҳамкорӣ дар соҳаи об” , қабули қатъномаи Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор” дар солҳои 2018-2028 ва “2025- соли байналмиллалии ҳифзи пиряхҳо ” аз ҳуҷастатарин намоди фарҳанги бостон ва арзиши зиндагидӯстдорию пайванд бо табиат доштани тамаддуни ориёист. Дар соли 2006 –ум дар қароргоҳи СММ ташкил ва баргузор намудани Симпозиуми байналмилалии «Саҳми Тамаддуни Ориёӣ дар фарҳанги ҷаҳонӣ» муассиртарин гардиши куллӣ дар шинохти миллат, эътирофи фарҳангу тамаддуни бостонии он гардид. Бузургтарин марҳилаи худшиносӣ эҳёи ҷашнҳои чаҳоргонаи ориёии Наврӯз, Тиргон, Меҳргону Сада бо бозтоби санъат, ҳунару анъанаҳои миллӣ чун, Шашмақому Фалак, чакандӯзӣ, атласу адрасбофӣ, муҳраю порчадӯзӣ ва чандин анвои дигар буд, ки ҷаҳониёнро тасхир намуд. Бо қабули қатъномаи СММ дар ЮНЕСКО дар санаи 30.09. 2009 “Наврӯз - иди байналмиллалию ҷаҳонӣ” эълон гардид, ки ташаббусҳои фарҳангии Тоҷикистон, бахусус талошҳои пайгиронаи Пешвои фарҳангпарвари миллат Эмомалӣ Раҳмон дар самти эҳёву муаррифии фарҳанги бостонии ориётоҷикон аст. Ҷашнвораи 33-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон марҳилаи дигари эҳёгарист, дар зеҳнҳои бедори миллӣ, барои расидан бар асолати ориёии хеш ва миллатро якпорчаю яктан, дӯстдори Ватан, Миллат, Тамаддуну фарҳанги Ориёӣ намудан аст. Ин рисолати аҳли зиё, давлатмардон ва пешоҳангони ҷомеа аст, то рӯшноиофари роҳи дурашони фардои миллат бигарданд. Ҳумоюну ҳуҷаста бод, Истиқлоли миллати тамаддунсозу фарҳангэҷоди Тоҷик!

Аминҷон Зариф,

устоди МДТ Коллеҷи политехникии ноҳияи Зафаробод.

 

 

 

ТАБРИКОТИ

Раиси ноҳияи Зафаробод Исмоилзода Зуфар Муртазохон ба муносибати

Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳамдиёрони азиз!

Дар Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳамасола 16-уми ноябр Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун ҷашни бузурги давлатдории миллӣ дар сатҳи баланд, бо шаҳомати хосса ва ифтихору сарфарозӣ таҷлил мегардад. Ин сана дар ҷумҳурӣ ба ҷашни анъанавии сиёсию ҳуқуқӣ мубаддал гардида, зимни он дар сартосари кишвар чорабиниҳои муҳими сиёсву фарҳангӣ гузаронда мешаванд.

Мардуми шарафманди Тоҷикистони азиз дар ин рӯзи фараҳбахш арзу эҳтиром ва ихлосмандию сипосгузории хешро ба Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баён менамоянд. Зеро, Пешвои миллат на танҳо дар байни сокинони Тоҷикистон ва кишварҳои Осиёи Марказӣ, ҳамчунин дар миёни кишварҳои ҷаҳони мутамаддин, роҳбарони давлатҳо ва намояндагони қавму миллатҳои гуногун маҳбубият ва эҳтироми сазоворро пайдо карда, мавқеъ ва манзалати хосро соҳиб гардидаанд.

Пазируфтани ташаббусҳои Пешвои тоҷикон аз ҷониби Созмони Милали Муттаҳид бори дигар аз нуфузи ҷаҳонии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дарак медиҳад. Мо фараҳманд аз он ҳастем, ки имрӯз ҳамчун миллати давлатдор дар фазои соҳибистиқлолӣ ва амну суботи кишвар ҷашнҳои таърихиву миллии худро таҷлил мекунем.

Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон тавонистанд, ки бо тадбирҳои хирадмандона, матонату ҷасорати фавқулода ва зиракии сиёсии худ кишварро аз панҷаи боди фано раҳо кунанд ва ғурбатзадаҳоро ба ватан баргадонанд. Хуршеди сулҳу ваҳдат бо ибтикори ин фарзонафарзанди миллат дар осмони Тоҷикистони азиз нурафшонӣ намуд.

Эҳтиром, гиромӣ доштан ва дар сатҳи баланди худшиносию худогоҳии миллӣ таҷлил намудани ин ҷашн аз хизматҳои мондагору ҷовидонаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар роҳи эъмори давлати навини тоҷикон асос мегирад.

Гиромӣ доштани ин рӯз танҳо як ҷашн нест. Он, агар аз як тараф арҷгузорӣ ба хидматҳои беназири Пешвои миллат бошад, аз тарафи дигар, нишон додани ваҳдат ва иқтидори миллӣ, иттиҳоди мардуми кишвар дар атрофи корҳои созандаи Сарвари худ, дарки дурусти барномаҳои роҳбари маҳбуби миллат аз тарафи мардум ва талоши дастаҷамъонаи ҳамаи мо барои амалӣ шудани ин барномаҳост.

Таҷриба собит намудааст, ки дар шароити имрӯзаи минтақа ва ҷаҳон нақши роҳбари сиёсӣ барои миллат ва кишварҳо аҳамияти фавқулода дорад. Эътимод ба Роҳбар миллатҳоро бо боварӣ ба сӯи ояндаи дурахшон ва шоиста мебарад, ҷавононро барои таҳсилу фаъолият дилгарм мекунад ва ин гуна руҳияи умумӣ суботи иҷтимоиро таъмин месозад.

Вазъи сиёсии ҷаҳон имрӯз ноором аст. Дар чандин давлатҳои ҷаҳон сулҳу субот, амну оромӣ аз байн рафта, халқу миллатҳо дар парешониву парокандагӣ қарор доранд. Онҳо паи сохтани давлати ягона ва ё эмин доштани пояи давлаташон ҷаҳд карда, ба пешвое, ё сарваре ва ё роҳбаре эҳтиёҷ доранд. Шукргузории бепоёни мо, миллати тоҷик ва халқҳои Тоҷикистон аст, ки Пешвои ягонаи миллӣ, Сарвари мардумӣ ва Раҳбари хирадмандро бароямон тақдир насиб гардонидааст!

Мо ба кору пайкор ва фаъолияти меҳнатӣ, давлатӣ, ҷамъиятӣ ва шахсии Пешвои муззами миллатамон арҷ ва эҳтиром гузошта, барои ҳифзи ҳаёт, ном ва мақоми Президентамон ҳамеша талош меварзем! Мо ҳамеша пайравони садоқатманди Пешвоямон буда, сиёсати хирадмандонаву инсондӯстонаи Роҳбари давлатро дар амал татбиқ менамоем.

Бо ҳамин мақсад ҳамаи сокинони ноҳия барои амалӣ гардидани сиёсати пешгирифтаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон муттаҳид гардида, барои таҳкими минбаъдаи сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ, рушди иқтисодиву иҷтимоӣ ва баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии ҳар як сокини ноҳияи Зафаробод кору фаъолият менамоянд.   Корҳои ободониву созандагиро дар ноҳия вусъат бахшида, бо заҳмати аҳлонаву содиқонаи худ дар ободии Ватани маҳбубамон ва пешрафти давлат, боз ҳам беҳтар гардидани некуаҳволии сокинони ноҳия саҳми ватандӯстонаи худро мегузоранд.

Дар фарҷом ҳамаи Шуморо бо Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон самимона табрик гуфта, ба Шумоён ва тамоми мардуми ноҳия саломатӣ, бахту иқболи баланд ва комёбиҳои беназирро орзу менамоям.

Мо бо садоқатмандӣ ва боварӣ иброз менамоем, ки сокинони ноҳияи Зафаробод аз рӯзҳои аввали таъсисёбии давлати навини тоҷикон бо Пешвои миллат будем, ҳастем ва хоҳем монд!

Дар Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз номи тамоми аҳолии гуногунқишру гуногунмиллати Зафаробод ба Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қаҳрамони Ватан муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон умри ҷовидона орзу намуда, барояшон саломатӣ ва хушбахтиҳои бепоёни рӯзгорро таманно менамоем!

Ободу сарбаланд бошед, ҳамдиёрони азиз!

 

 

РӮЗИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН –

ҶАШНИ БУЗУРГИ ДАВЛАТДОРИИ МИЛЛИИ ТОҶИКОН

 

Ба истиқболи 16 ноябр- Рузи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

Дар Тоҷикистони соҳибистиқлол ва ҳамчунин дар намояндагиҳои дипломатии кишвар дар хориҷа ва миёни тоҷикони бурунмарзӣ ҳамасола 16-уми ноябр “Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон”-ро ҳамчун ҷашни бузурги давлатдории миллӣ дар сатҳи баланд бо шаҳомати хосса ва ифтихору сарфарозӣ таҷлил мегардад.

Ин сана дар ҷумҳурӣ ба ҷашни анъанавии сиёсию ҳуқуқӣ мубаддал гардида, зимни он дар сартосари кишвар чорабиниҳои муҳими сиёсӣ-давлатӣ, аз ҷумла конференсияҳои илмӣ-назариявӣ, вохӯриҳо бо собиқадорони ҷангу меҳнат, барномаҳои фарҳангию фароғатӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ гузаронда мешаванд.

Аз ҷониби дигар, мардуми Тоҷикистон дар ин рӯзи фараҳбахш арзу эҳтиром ва сипосгузорию ихлосмандии хешро ба Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баён менамоянд. Зеро, Пешвои миллат на танҳо дар байни сокинони Тоҷикистон ва кишварҳои Осиёи Марказӣ, ҳамчунин дар миёни кишварҳои ҷаҳони мутамаддин, роҳбарони давлатҳо ва намояндагони қавму миллатҳои гуногун маҳбубият ва эҳтироми сазоворро пайдо карда, мавқеъ ва манзалати хосро соҳиб гардидаанд.

Боиси таззаккур аст, ки санаи 16-уми ноябр интихоб гардидани Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар кишвар ҷанбаҳои сиёсӣ ва таърихии худро дорад.

Аввалан, 16-уми ноябри соли 1992, замони пуршиддати вазъи сиёсию иҷтимоии Тоҷикистон Иҷлоиси ХVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид,ки дар он муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Сарвари давлат интихоб гардиданд.

16-уми ноябри соли 1994 Президенти интихобнамудаи халқ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бори нахуст ҳамчун Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон савганд ёд намуда ба фаъолияти корӣ шуруъ намуданд.

Сониян, дар даврони Истиқлолияти давлатӣ кишвари мо таҳти роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар эъмори давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистон, таҳкими ваҳдати миллӣ, суботи сиёсӣ, рушди устувори иҷтимоию иқтисодӣ ва баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ ба дастоварду комёбиҳои назаррас ноил гардида, дар шароити такомули муносибатҳои нави байналмилалӣ пайваста эътиборашро афзуд ва тавассути сиёсати хориҷии “бисёрқутба” ва “дарҳои боз” инчунин пешниҳодҳои созандаи Пешвои миллат оид ба ҳалли масъалаҳои муҳими байналмилалӣ ва минтақавӣ мақоми шоистаро ба даст овард. Аз ин рӯ, тамоми дастовардҳо ва муваффақиятҳои Тоҷикистони соҳибистиқлол дар сиёсати дохилӣ ва хороиҷии кишвар рӯи кор омада, ба фаъолияти пурсамар ва созандаю бунёдкоронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон вобастагии ногусастанӣ дорад.

Маҳз бо дарназадошти чунин заҳматҳо ва талошҳои бесобиқа боис гардидааст, ки мардуми Тоҷикистон ва парлумони кишвар 16 ноябрро ҳамчун “Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон” ҷашн бигиранд.

Имрӯзҳо коршиносон ва муҳаққиқони ватанӣ, сиёсатмадорони сатҳи байналмилалӣ дар бораи рушду пешравӣ ва дастовардҳои Тоҷикистони соҳибистиқлол таҳти роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар соҳаҳои гуногуни ҳаёти сиёсӣ, иҷтимоию иқтисодӣ ва фарҳангӣ таҳлилҳои амиқ ва ҳамаҷониба гузаронида, баҳои баланд ва мусбат додаанд.

Вобаста ба ин, ба маврид мешуморем, ки дар бораи яке аз ташаббусҳои тақдирсоз ва муваффақи Пешвои Миллат, оид ба ҷалби ҷомеаи шаҳрвандӣ дар раванди хотима додан ба ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ, баргардондани гурезаҳо ба Ватан, истиқрори сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллӣ дар Тоҷикистон таҳлил ва андешаҳои хешро баён намоем.

Ба ҳамагон маълум аст, ки дар моҳи ноябри соли 1992 дар шаҳри бостонии Хуҷанд Иҷлосияи XVI-уми таърихии Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид, ки он, Ҳукумати конститутсионии Тоҷикистонро барқарор ва фарзанди фарзонаи халқи тоҷик муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ба ҳайси Раиси Шӯрои Оли Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб намуд.Бо ин васила дар ҳаёти сиёсию иҷтимоии кишвар давраи нави рушд ва инкишоф оғоз гардид.

Аммо баъд мухолифин аз мамлакат берун рафта, ба кишварҳои хориҷӣ ҷой гирифтанд ва худро мухолифи сиёсати пешгирифтаи давлати навбунёди тоҷикон эълон намуда, муқобили Ҳукумати қонунии кишвар ба мақсади ғасби ҳокимият ҷанги таҳмилии шаҳрвандиро оғоз карданд.

Ҷанги шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон ҷанги таҳмилӣ буда, доираҳои муайяни бадхоҳ бо истифода аз таҷрибаи даврони гузашта ва усулҳои озмудаи худ, бо роҳи барангехтани низоъҳои дохилӣ ва бозиҳои сиёсӣ давлати ҷавони Тоҷикистонро дучори ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ гардониданд. Мақсади асосии он бунёди давлати исломӣ ва ба сари халқи тоҷик иҷборан бор кардани фарҳангу мазҳаби бегона буд.

Ба ғайр аз ин, дар он давра дар дохили кишвар вазъи ногувори сиёсӣ ҳукмфармо буд, ки он ба тамоми соҳаи ҳаёти ҷомеа таъсири манфии худро баръало мерасонд. Дар ин асно, нерӯҳои гуногуни сиёсӣ, ташкилотҳои ҷамъиятӣ, ҳизбу ҳаракатҳои иҷтимоӣ дар ҳолати парокандагӣ ва нигаронӣ қарор доштанд. Аз тарафи дигар, қувваҳои гуногуни сиёсӣ мехостанд вазъияти мавҷударо ба манфиати худ истифода баранд. Бархе аз кишварҳо низ намехостанд, ки дар Тоҷикистон сулҳу оромӣ барқарор шавад.

Дар он шабу рӯзҳо ба Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун субъекти муносибатҳои байналмилалӣ ва тамомияти арзии кишвар хатари аз байн рафтан ва ба миллати тоҷик хатари парокандагӣ таҳдид мекард. Аз ин рӯ, вазъият ба муттаҳид кардани ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ – аҳзоби сиёсӣ, иттифоқҳои эҷодӣ, ақаллиятҳои миллӣ, созмонҳои динӣ ва дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятии дар Тоҷикистон амалкунанда эҳтиёҷ дошт.

Вобаста ба ин, дар он шабу рузҳо фаъолияти муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ҳайси Сарвари давлат ба ҷустуҷӯи роҳҳои ҳалли мусолиҳатомези қазияи Тоҷикистон равона шуда буд. Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо азму иродаи қавию устувор ва ба таври хастанопазир ҳам дар дохили кишвар ва ҳам дар хориҷи он барои тасвири воқеияти фалокатбори кишвар кӯшиш мекарданду дар баробари ин таваҷҷӯҳи ҷомеаи ҷаҳонӣ ва созмонҳои байналмилалиро ба рӯйдодҳои Тоҷикистон ҷалб менамуданд. Ба ин васила, Сарвари давлат аз тамоми имкониятҳо ва роҳу воситаҳо истифода менамуданд, то ки пеши роҳи ин ҷанги бемаънӣ ва парокандагии кишварро бигиранд.

Бо ин манзур, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон изҳор доштанд: «Мо бемаъно будан ва оқибатҳои ҳалокатовар доштани авҷгирии ҷанги бародаркушро барои миллати тоҷик ва ояндаи он, инчунин, давлати тоҷикон дарк намуда, баъди барқарор сохтани ҳокимияти конститутсионӣ сиёсати қатъии истиқрори сулҳ ва созгории миллиро танҳо бо роҳи осоишта, яъне бо роҳи гуфтушунид ва музокира, пеш гирифтем».

Ба ҳамин хотир аст, ки Роҳбари давлат барои ҳар чи зудтар расидан ба истиқрори сулҳ ва ваҳдати миллӣ дар Тоҷикистон, бо роҳбарияти мухолифин музокиротро оғоз намуд, вале ин раванд бо мушкилиҳо пеш мерафт.

Дар чунин вазъияти душвор барои Тоҷикистон ҳолате ба вуҷуд омод, ки Роҳбари давлат доимо дар фикру андешаи он буданд, ки чи тавр ва кадом роҳу воситаҳоро бояд пайдо кард,ки раванди музокирот бо мухолифин, ҷиҳати ҳарчи зудтар расидан ба барқарории сулҳ дар кишвар ба анҷом расад. Аз ин лиҳоз, Сарвари давлат ба хулоса омаданд, ки барои пешрафти раванди музокирот миёни Ҳукумати Тоҷикистон ва роҳбарияти мухолифин қувваи иловагии такондиҳанда зарур аст.

Барои ба ин мақсад расидан Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон омодагии оғози муколамаро бо ҷомеаи шаҳрвандии кишвар изҳор дошта, даъват намуданд, ки ҷомеаи шаҳрвандии кишвар дар чунин давраи тақдирсоз ва ҳассос бетараф набошанд ва дар раванди барқарории сулҳу субот дар кишвар бояд саҳм гузоранд.

Сипас, дар рафти вохӯрӣ бо намояндагони ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандии мамлакат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, изҳор намуданд, ки кишвар ба як созмони муттаҳидкунандаи ҷомеаи Тоҷикистон эҳтиёҷ дорад ва ба он ҳамаи қувваҳои сиёсии ҷомеа, ҳизбу ҳаракатҳо, олимон, шоирону нависандагон, шахсони соҳибэҳтиром шомил бошанд, то онҳо бо нуфузи худ барои истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ, таъмини амнияти кишвар, баргардонидани гурезаҳо мусоидат кунанд ва таъмини сулҳу ризоияти миллӣ дар ин замина асос мегирад.

Чунин иқдоми Пешвои миллатро ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ бо камоли майл ва рӯҳбаландӣ дастгирӣ намуданд, дар натиҷа, 11 марти соли 1996 «Аҳдномаи ризоияти ҷомеаи Тоҷикистон» ба имзо расид.

“Аҳднома”-ро аз ҷониби ҳокимияти давлатӣ Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, раисони Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз тарафи дигар роҳбарони зиёда аз 30 (сӣ) ташкилотҳои ҷамъиятӣ – ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, иттифоқҳои эҷодӣ, ташкилотҳои динӣ, ҷамъиятҳои миллию фарҳангӣ ва иттиҳодияҳои ҷамъиятии кишвар имзо карданд.

Метавон ишора кард, ки иқдоми бузург ва дурандешонаи Президенти кишвар барои ба раванди музокирот миёни Ҳукумати Тоҷикистон ва Иттиҳодияи мухолифини тоҷик ҷалб кардани ҷомеаи шаҳрвандии кишвар такони бузурге бахшид.

Аз ҷумла, барои амалӣ намудани ҳадафҳои Аҳднома Шӯрои ҷамъиятӣ таъсис ва Низомномаи он қабул гардид, ки вазифаи асосии он ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ дар кишвар ва ҳамчун ниҳоди тавсеабахши муколамаи байни мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва ҷомеаи шаҳрвандӣ дар самти пойдору бардавом намудани сулҳу субот, ризоияти ҷомеа ва дигар масоили муҳими иҷтимоӣ фаъолият бурдан буд.

Боиси тазаккур аст, ки дар ҷаласаи нахустини Шӯрои ҷамъиятӣ Президенти кишвар мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон якдилона ба ҳайси Раиси Шӯрои ҷамъиятии Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардиданд.

Имзои Аҳдномаи ризоияти миллӣ дар Тоҷикистон ва ташкили Шӯрои ҷамъиятии Ҷумҳурии Тоҷикистон нишон доданд, ки шаҳрвандони кишвар иқдомҳои Президентро дар раванди ба низом даровардани ихтилоф бо мухолифин ҳамаҷониба дастгирӣ менамоянд.

Аъзои Шурои ҷамъиятӣ барои тезондани раванди музокирот ҷиҳати бадаст даровадани сулҳ бо мухолифин фаъолияти ҳамаҷонибаро ба роҳ монданд. Фаъолияти аъзои Шуро тадриҷан гушаю канорҳои гуногуи мамлакатро фаро гирифт. Як гуруҳ аъзои Шуро ба роҳбарони мухолифин нома навишта оноро даъват намуданд, ки ба “Аҳднома...”, ки бо ташаббуси Президент муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонов оид ба комёб шудан ба ризоият дар ҷомеа ҳамроҳ шаванд ва аз ҷонишини намояндаи хоси муншии Созмони Милали Мутаҳид дар Тоҷикистон Дарко Шилович хоҳиш карданд, ки Номаи онҳоро бо нусхаи Аҳднома ҷиҳати барассӣ ба роҳбарони мухолифин барои шиносоӣ ва имзо пешниҳод намояд.

Вобаста ба саҳми Шурои ҷамъиятӣ дар ҳаллу фасли масъалаҳои ниҳоят муҳими сиёсӣ Эмомалӣ Раҳмон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон чунин баҳогузорӣ карда буданд “...таъсис ва такмили фаъолияти самараноки Шӯрои ҷамъиятӣ ба ҳаллу фасли масъалаҳои ниҳоят муҳимми сиёсӣ - қатъи ҷанги таҳмилӣ, ба Ватан баргардонидани гурезаҳо, ба эътидол овардани вазъи сиёсии кишвар ва таъмини ваҳдати миллӣ мусоидат намуд”.

Тоҷикистон дар ду даҳаи нахустини асри XXI ба ҷониби рушду созандагӣ қадамҳои устувор гузошта дар кишвар фазои сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ, ваҳдату ягонагии миллӣ, рӯҳияи сарҷамъии миллат ва созандагиву бунёдкорӣ ҳукмфармост, ки ин ба манфиати доираҳои бадхоҳи миллати тоҷик ва давлати тоҷикон нест.

Дар ин иртибот Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қайд менамоянд: “Таъкид месозам, ки хоинони миллат ва хоҷаҳои хориҷии онҳо то ҳанӯз аз нақшаҳои нопоку ғаразноки худ, ки ибтидои солҳои 90-ум доштанд, даст накашидаанд.Онҳо то ба ҳол аз хориҷи кишвар бо тамоми роҳу воситаҳо кӯшиш карда истодаанд, ки ҷомеаи моро ноором сохта, фарҳангу мазҳаби бегонаро ба сари мардуми мо таҳмил кунанд. Мардуми шарифи Тоҷикистон, махсусан, ҷавонони бонангу номуси кишвар инро набояд фаромӯш кунанд ва бояд ҳамеша ҳушёру зирак бошанд”.

Дар таърихи илми сиёсатшиносӣ ва давлатдорӣ дар масъалаи муносибати давлат нисбат ба ҷомеаи шаҳрвандӣ Пешвои миллат, Президени кишвар Эмомалӣ Раҳмон формулаи нави ҳамкорӣ – Шӯрои ҷамъиятӣ созмон доданд ва он шакли ҳамкории сиёсӣ-иҷтимоӣ миёни мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва ҷомеаи шаҳрвандӣ буда, чун пули васлкунанда миёни ҳокимияти давлатӣ ва ҷомеаи шаҳрвандӣ, минбари озод барои муколама буда, вазифаи асосии он ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ, мусоидат ба таҳкими истиқлолият, рушди давлатдории демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва ягона мебошад.

Маҳз бо ин сифатҳо Шӯрои ҷамъиятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкилоти нодирест, ки дар дигар кишварҳо бо чунин шаклу хусусиятҳо вуҷуд надорад ва аз нуктаи назари илми сиёсатшиносӣ онро ҳамчун “Модели тоҷикии ҷомеаи шаҳрвандӣ” метавон ном бурд.

Таърих кам шахсиятҳоеро дар ёд дорад, ки ҳамчун Пешвои муаззами миллати мо дар роҳи рушди ҷомеаи шаҳрвандӣ хизматҳои шоиста ва сазовору бориз намуда бошад.

Бинобар ин, вақте ки сухан дар бораи таърихи пайдоиши ин ниҳод меравад, бамаврид аст хосатан тазаккур дода шавад, ки Шӯрои ҷамъиятии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳсули тафаккуру ташаббуси бевоситаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон буда, бо ибтикори маҳз ин сиёсатмадори оқилу донишманд ва тавоно созмон дода шудааст.

«Модели тоҷикии сулҳ”-и муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои миллати куҳанбунёди тоҷик мактаби бузург ва саҳифаи тоза дар таърихи халқи тоҷик мебошад, ки насли фардо бояд аз ин дурдонаи хиради сиёсӣ хуб ва ҳамавониба истифода баранд.

Таҷрибаи сулҳу ваҳдати миллии Пешвои миллат барои минтақа ва ҷаҳон дар ҳалли низоъ ва муноқишаҳои миллию мардумӣ ва динию сиёсӣ дар ҳар шакле омӯзанда аст.

Танҳо як иқдоми ҳадафмандона ва пайгиронаи роҳбари сиёсӣ ва Пешвои мллат, ки Истиқлолиятӣ давлатӣ,тамомияти арзию ҳудудӣ ва ризоияту Ваҳдати миллиро миллиро тавассути сулҳу ваҳдат таъмин намуданд, басанда аст, то номашон дар таърихи ватанӣ, миллат ва минтақавию ҷаҳонӣ абадан бо ҳарфҳои заррин сабт гардад.

Ҳамин тариқ, ҷаҳони муосир дар шароити бисёр мураккабу печида, пешгӯинашаванда, зудтағйирёбанда ва ниҳоят ҳассос боқӣ мемонад. Имрӯз инсоният дар марҳалаи ниҳоят ҳассосу хатарноке қарор дорад, ки таърихи муосир дар ёд надорад. Рақобатҳои шадиди геополитикӣ ҳалли масъалаҳои рӯзмарраи рӯзномаи ҷаҳониро мураккаб гардонидаанд. Дар минтақаҳои гуногуни ҷаҳони имруза муноқишаҳо в низоъҳои байнидавлатӣ авҷ гирифта истодаанд.

Дар моддаи 11-и Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон омадааст: “Тоҷикистон сиёсати сулҳҷуёнаро ба амал татбиқ намуда, соҳибистиқлолӣ ва соҳибихтиёрии дигар давлатҳои ҷаҳонро этиром менамояд ва муносибатҳои хориҷиро дар асоси меъёрҳои байналмилалӣ муайян мекунад”.

Бо назардошти ин, Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки таҷрибаи ғании суҳофаринӣ дорад ва барои расидан ба сулҳу ваҳдат мушкилоти сахту сангинро паси сар кардааст, дар пешгирӣ ва ҳалли ҳама гуна зиддияту низоъ тарафдори гуфтушуниди мусолиҳатомез ва ҳалли осоишта бо истифода аз дипломатия мебошад ва дар сафи пеши ин ҳамкорӣ қарор дорад.

Вобаста ба ин, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мубоҳисаҳои 79-уми умумии Маҷмааи умумии СММ дар суханрониашон қайд карданд “... пешниҳод менамоям, ки тавассути қатъномаи махсуси Созмони Милал “Даҳсолаи таҳкими сулҳ ба хотири наслҳои оянда” қабул карда шавад.”

Дар умум бояд гуфт, ки имрӯз Тоҷикистони соҳибистиқлолро дар арсаи ҷаҳонӣ ҳамчун кишвари дар ҳалли масоили умдаи глобалӣ ташаббускор мешиносанд.

Дар маҷмуъ, метавон чунин хулоса кард,ки хидматҳои Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар назди Ватан ва миллат бо саҳме, ки Авраам Линколн, Шарл де Голл, Камол Отатурк ва дигар шахсиятҳои бузурги сиёсии сатҳи ҷаҳонӣ дар замонҳои гуногун дар роҳи рушди кишвари худ гузоштаанд, метавон қиёс намуд.

Аз ин лиҳоз, таҷлил намудани Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аҳамияти бисёр муҳими сиёсӣ ва тарбиявӣ дорад.

Пеш аз ҳама, бо ҷашнгирии ин рӯз мардум нақши Президентро дар барқарор намудани сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ ва Ваҳдати миллӣ рушду инкишофи давлати соҳибистиқлолӣ Тоҷикистон бештару хубтар дарк менамояд. Аз ҷониби дигар, аҳамияти таҷлили ҷашни Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ташкили давлатдории миллӣ дар он зоҳир мегардад, ки он ҳамчун ҷашни муҳимми сиёсӣ вазифаи хеле муҳим, яъне муттаҳидгардонии давлат, ҷомеа ва халқи тоҷикро иҷро намуда истодааст.

Ҷиҳати тарбиявии Рузи Президент барои насли наврас хеле муҳим мебошад. Ҷавонони мо бояд тарихи пайдоиш, мазмун ва муҳтавои ин рӯзи фархундаро ҳамаҷониба омӯзанд ва дарк намоянд ки он ба рушди давлати миллӣва ҳифзи арзишҳои миллӣ ҳамаҷониба мусоидат менамояд. Аз ҳамин лиҳоз, Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон – ин рӯзи муқаррарӣ набуда, балки рузи бузурги таърихӣ, ҷашни муққадаси миллӣ, рӯзи сипосгузорӣ ва маҳбубияти хоса ба Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Раиси Шурои ҷамъиятии Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба шумор меравад.

Саидов Нуралӣ Шамсович, ходими пешбари илмии шуъбаи Аврупои Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, номзади илмҳои фалсафа

 

Сомонаҳои расмӣ

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

МИҲД вилояти Суғд