mt3.org

 

КОНСТИТУТСИЯ – ШИНОСНОМАИ МИЛЛАТ

Конститутсия ҳамчун шиноснома миллату давлатро дар арсаи дохилӣ ва байналмилалӣ муаррифӣ мекунад. Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки имрӯз мо 29 - солагии қабули онро ҷашн гирифта истодаем, қонунест, ки нисбати ҳамаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ бартари дошта, дар он тамоми самтҳои дохилию хориҷии ватани азизамон дарҷ шудааст. Ин муҳлат барои таърих тӯлонӣ набошад ҳам, дар ин муддат Қонуни асосӣ аз имтиҳони ҷиддии ҳаёт гузашт. Таҳияи лоиҳаи Конститутсияи амалкунанда раванди дуру дароз ва пур аз ихтилофро аз сар гузарондааст. Новобаста аз вазъи ногувори сиёсӣ ва иқтисодӣ намояндагони халқ тавонистанд фикру андешаҳои неруҳо ва ҳизбҳои гуногуни сиёсӣ, созмону иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, инчунин бевосита маром ва ормонҳои мардумро дар лоиҳа инъикос намуда, рисолати таърихиашонро баҳри рушду нумӯи кишвар дар назди ҷомеа ва наслҳои оянда иҷро намоянд.

Омили асосие, ки барои қабул намудани Конститусияи нав замина гузошт, мустақил ва соҳибихтиёр эълон гардидани Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Тоҷикистонро лозим омад, ки барои муқаррар намудани асосҳои сохтори конститутсионии давлат ва гузаштан ба муносибатҳои сифатан нави ҳаёти сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ қонуни асосии нав қабул кунад, то тавонад ин муносибатҳоро дар шакли нав ва бо диди нав танзим намояд.

Конститутсияи амалкунанда, дар муқоиса аз дигар конститутсияҳои собиқ аввалин шуда асосҳои сохтори сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии кишварро пурра дар шакли нав муқаррар кард ва роҳи минбаъдаи инкишоф ва пешрафти ҷомеаи навини Тоҷикистонро муайян кард. Аз вақти қабул намудани Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон то имрӯз дар самти сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангии ватани азизамон дигаргуниҳои куллӣ ба вуқуъ омада истодааст. Он як қатор арзишҳои демократии сохтори конститутсиониро ба монанди: соҳибихтиёрӣ ва мустақилият, давлати ҳуқуқбунёд, ҳокимияти халқӣ, волоияти қонун, бисёрҳизбӣ, эътирофи шахсият ва арзиши олӣ доштани ҳуқуқу озодиҳои он, таҷзияи ҳокимият ба се шохаи мустақил, гуногунандешии сиёсӣ ва мавкуравӣ, инкишофи худидоракунии маҳаллӣ, фаъолияти озоди иқтисодӣ ва ҳимояи баробарии ҳамаи шаклҳои моликият, тақвияти назорати судӣ, институти президентӣ ва ғайраҳоро дар худ таҷассум намуд, ки конститутсияҳои қаблӣ ин гуна арзишҳоро надоштанд. Конститутсия истиқололияти давлатиро ба расмият дароварда, роҳи минбаъдаи инкишофи ҷомеаи навинро муайян кард. Дар ҷомеае, ки мо зиндагӣ дорем, хеле зуд тағйирёбанда мебошад, муносибатҳои нав ба вуҷуд меоянд ва барои пурра танзим намудани онҳо моро зарур меояд қонунгузории миллиамонро низ такмил диҳем. Бинобар ин бо мақсади комилан ба талаботи ҷаҳонӣ мувофиқ намудани меъёрҳои ҳуқуқи конститутсионӣ ва қавитар намудани ваҳдати миллӣ лозим омад дар баъзе қисматҳои Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйиру иловаҳо ворид намоем. Ин тағйироту иловаҳо аз 26 сентябри соли 1999, 22 июни соли 2003 ва 22 майи соли 2016 бо тариқи раъйпурсии умумихалқӣ ворид карда шудаанд, ки минбаъда ҷиҳати гузаронидани ислоҳоти ҳуқуқӣ дар ҳаёти ҷомеа замина гузоштанд. Ислоҳоти ҳуқуқӣ аслан се шохаро фаро гирифт: таъминоти ҳуқуқии ислоҳоти сиёсӣ; таъминоти ҳуқуқии ислоҳоти иқтисодӣ; ислоҳоти ҳуқуқии низоми судӣ. Ислоҳоти ҳуқуқӣ дар ҳаёти сиёсӣ асосан барои аз нав ташкил намудани мақомоти асосии ҳокимияти давлатӣ равона гардида аст. Аз ҷумла, бо мақсади ба реҷаи касбӣ ва доимоамалкунанда табдил додани мақоми қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон - Маҷлиси Олӣ ба ду маҷлис: Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон ҷудо карда шуд. Ба фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ иҷозат дода шуд, ки онҳо минбаъд ба рушд ёфтани гуногунандешии сиёсӣ, озодии виҷдон  ва озодии сухан шароит ба вуҷуд оваранд.

Конститутсияи амалкунандаи мо бунёди ҳуқуқиеро ба вуҷуд овард, ки он минбаъд ҳам метавонад ягонагии сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии кишварамонро таъмин намояд. Конститутсия асоси ифодакунандаи арзишҳои ҳуқуқӣ гардида, симои муосир ва таърихии Тоҷикистонро дар худ таҷҷасум намуд. Дар ин замина, он аввалин шуда кишвари моро ба қатори кишварҳои пешрафта ворид сохт. Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ пешвои миллат Президетни Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чунин иброз доштанд, ки “Конститутсия ба сифати қонуни олӣ заминаҳои ҳуқуқии пешрафти ҷомеаро аз тариқи қабули қонунҳои нав гузошта, муносибатҳои ҷамъиятии мухталифро таҳти танзим қарор дода, асосҳои ҳуқуқии рушду такомули минбаъдаи чунин муносибатҳоро фароҳам меорад ”.

Тибқи моддаи 7 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ” дар низоми санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷойи аввал меистад, ва эътибори олии ҳуқуқӣ дорад.

Ин талабот дар моддаи 10 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дарҷ гардидааст, ки “Конститутсияи Тоҷикистон эътибори олии ҳуқуқӣ дорад ва меъёрҳои он мустақиман амал мекунанд. Қонунҳо ва дигар санадҳои ҳуқуқие, ки хилофи Конститутсияанд, эътибори ҳуқуқӣ надоранд”. Дар қисми аввали моддаи мазкури ин ҳуҷҷати муҳим афзалияти меъёрҳои Конститутсия нисбат ба дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ (қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳо, қарорҳои мақомоти қонунгузор, иҷроия ва ғайра) муқаррар шудаанд. Ҳамаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ аз Конститутсия сарчашма мегиранд ва набояд ба он зид бошанд. Дар мавриди зиддият доштани санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ба Конститутсия, онҳо эътибори ҳуқуқӣ надоранд. Аз ин лиҳоз, меъёрҳои Конститутсия эътибори олии ҳуқуқиро доро мебошанд. Конститутсияи замони истиқлолият аз ҷиҳати назариявӣ пурра ба талаботи қонунофаринии ҷаҳон ҷавобгӯ буда, ҳар як моддаи он бо омодагии махсуси касбӣ ва бо назардошти ирода ва орзуву ормонҳои тамоми мардуми кишварамон қабул карда шудааст. Аммо то кадом сатҳ дар амал истифода шудани ин меъёрҳо ва аз бар намудани ҳуқуқҳои худ аз сатҳи шуури ҳуқуқӣ ва маърифати ҳуқуқии сокинони кишварамон низ вобаста мебошад.

Конститутсияи Тоҷикистони соҳибистиқлол, ки ба шарофати шуҷоати сиёсиву маърифати баланди ҳуқуқии мардуми шарафманд ва сулҳдӯсту тамаддунофар ҳамчун санади тақдирсози таърихӣ қабул гардидааст, истиқлолияти давлатии моро аз лиҳози ҳуқуқӣ расмӣ гардонид ва Тоҷикистонро ба оламиён ҳамчун давлати соҳибихтиёру ҳуқуқбунёд, демокративу дунявӣ ва пешбарандаи сиёсати сулҳҷӯёна муаррифӣ намуд. Ҷамъияте, ки одамони он дорои маърифати баланди ҳуқуқӣ мебошанд, пайваста аз ҳуқуқҳои конститутсионии худ дифоъ менамоянд ва сатҳи зиндагии онҳо низ баланд мебошад.

Ғафуров Қиёмуддин,

мутахассиси пешбари шуъбаи иттилооти ҳуқуқӣ

ва мураттабсозии Маркази миллии қонунгузории

назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

 

Наврасони то 17 солаи Тоҷикистон ба Ҷоми Осиё -2025 роҳ ёфтанд.

Дастаи наврасони Тоҷикистон (U-17) дар даври ниҳоии марҳилаи интихобии Ҷоми Осиё-2025 бар ҳамсолони худ аз Уммон бо ҳисоби 2:0 пирӯз шуда, ба қисми ниҳоии мусобиқоти қаҳрамонии Осиё роҳ ёфт.

Дар марҳилаи интихобии Ҷоми Осиё-2025 мунтахаби наврасони Тоҷикистон таҳти роҳбарии Марко Раҷини бар тимҳои Гуам (33:0), Сингапур (3:1) ва Уммон (2:0) пирӯзӣ ба даст овард.

Наврасони мо бо касби нуҳ имтиёз дар гурӯҳи «J» мақоми аввалро касб карда, ба қисми ниҳоии Ҷоми Осиё-2025, ки аз 3-юм то 20-уми апрели соли 2025 дар Арабистони Саудӣ баргузор мешавад, роҳ ёфтанд.

 

 

САРИВАҚТ ҶАМЪОВАРИИ ҲОСИЛ АЗ ҲАР ҶИҲАТ МУФИД АСТ

Ноҳияи Зафаробод яке аз минтақаҳои пахтакорӣ дар кишвар маҳсуб ёфта, бо иқлими гарм ва хокҳои ҳосилхез барои парвариши пахта шароити мусоид дорад. Соҳаи пахтакорӣ дар ноҳияи Зафаробод яке аз муҳимтарин манбаъҳои даромади иқтисодӣ барои мардуми минтақа мебошад. Аз замони шӯравӣ пахтакорӣ дар ин минтақа инкишоф ёфта, баъд аз соҳибистиқлолӣ низ роҳбарону масъулин барои нигоҳ доштани мавқеи худ дар ин соҳа ва афзун кардани ҳосилнокӣ тавассути такмили усулҳои парвариш ва идоракунии захираҳои об чораҳҷӯиҳои заруриро роҳандозӣ намуданд.

Мардуми меҳнатқарини ноҳияи Зафаробод соли равон аз аввали сол дар майдони 11 ҳазору 22 гектар кишти зироати пунбадонаро ба роҳ монда, тибқи дурнамо соли равон ҷамъоварии 33 ҳазору 242 тонна пахта истеҳсол намоянд. Бино ба маълумоти саркишоварзи ноҳияи Зафаробод Раҳим Ашӯрзода ба санаи 18-уми октябр ба миқдори наздик ба 10 тонна ҳосили пахта ҷамъоварӣ гардидааст, ки ин нишондод наздик 28 фоизи нақша барбар аст. Ҳамарӯза барои кӯмаки марди деҳқон то 13 ҳазор чинакчиёну ҳашарчиён ба майдонҳои кишт баромада, бо кӯмаки онҳо дар як рӯз беш аз 160 тонна ҳосил ҷамъоварӣ мегардад.

Дар раванди иҷрои чиниши ҳосил кишоварзони чанде аз хоҷагиҳои деҳқонӣ, аз ҷумла Хоҷагии деҳқонии “Ғоибназар”, “Камола”, “Даҳкат”, “Рӯзибой” фаъолнокии бештар нишон дода, дурнамои истеҳсолиашонро ба иҷро расониданд. Зимни суҳбат масъулин иброз доштанд, ки хоҷагии мазкур имсол дар масоҳати 12 гектар кишти пунбадона гузаронида, то имрӯз 25 тонна пахта ҷамъоварӣ намуда, ҳосилнокиро ба 33 сентнерӣ расониданд. Алҳол бинобар зиёд будани ҳосил дар майдонҳои пахтазор чиниши дуюм ҷараён дорад ва хоҷагидорони ин хоҷагӣ азм доранд, ки ҳосилнокиро аз ҳар гектар ба 33 сентнерӣ расонида боз наздик 15 тонна ҳосили пахтаи хушсифат ба хирмани ноҳия зам намоянд. Лозим ба ёдоварист, ки алҳол тибқи дастуру супоришоти Раиси вилоят маблағи чиниши ҳар килограмми пахта 1 сомониву 50 дирам пешбинӣ гардидааст, ки ин омил низ баҳри дилгармиву қадрдонии заҳмати чинакчиён нигаронида шудааст. Ба ҳамагон маълум аст, ки Зафаробод аз минтақаҳои асосии пахтакори вилоят маҳсуб ёфта, кишоварзони ноҳия дар самти кишти зироати пунбадонаву истеҳсоли навъҳои гуногуни серҳосил таҷрибаи ғанӣ доранд.

Имрӯзҳо дар майдони корзор ҷамъоварии ҳосили марди деҳқон босуръат ҷараён дошта, дар Ҷамоатҳои деҳоти ноҳия, ин ҳам бошад Ҷамоати деҳоти ба номи Ҷомӣ, Ҳамид Алиев, Меҳнатобод ҳамарӯза беш аз 7 ҳазор чинакчиёну ҳашарчиён ба кӯмаки хоҷагидорон мебароянд.

Ин буд, ки заҳматкашони ноҳия сол аз сол барои рушду такомули соҳа бо истифода аз усулҳои пешрафтаву риояи агротехникии кишту парвариш ба натиҷаҳои назаррас ноил гаштаанд.

- Соҳаи саноатии ноҳия асосан аз коркарди пахта ва маҳсулоти он вобаста буда, маҳсулоти истеҳсолнамудаи корхонаҳои саноатии ноҳия ҷавобгӯи талаботи бозор буда, мунтазам дар бозорҳо харидори худро доранд. Дар ин радиф аз ҷониби 7 корхонаи пахтатозакунии шаҳр, ин ҳам бошад ҶДММ “Тоҷикистон-агро”, “Асали Зафаробод”, “Кони ганҷ”, “Комилҷон 2013”, “Ховари умед”, “Тӯраҷон” ва “Зафаробод инвест” коркарди ашёи пурқиммати саноатӣ вусъати тоза гирифтааст. Хоҷагиҳои деҳқонӣ аз оғози сол бо онҳо шартнома баста, имрӯзҳо пахтаашонро ба коркард супурда, маҳсулоти баландсифат гирифта истодаанд. Тибқи таҳлилҳо миқдори бештари пахтаро дар заводи пахтаи ҶДММ «Зафаробод инвест» 2600 тонна, “Кони ганҷ”-2200 тонна барои коркард қабул карда, кор дар ин самт ҷараён дорад, - иброз дошт Р.Ашӯрзода.

Хоҷагиҳои деҳқонӣ вобаста ба иқлим чанд сол инҷониб истифодаи тухмии навъи серҳосил ва ҳамзамон ба бемориҳои ин зироат устувор, ин ҳам бошад аз тухмиҳои хушсифати истеҳсоли давлати Хитой, Туркия ва тухмии навъи маҳаллӣ “Хуҷанд 67”, ки ба иқлими маҳал мусоид аст, кишт менамоянд.

Маълум аст, ки барои ба даст овардани ҳосили дилхоҳ барои кишоварзон обрасонии саривақтӣ ба майдонҳои кишт мебошад, дар ин замина пеш аз ҳама фаъолияти мунтазами пойгоҳҳои обкашӣ ва иншооти обрасон дар мавсим мувофиқи мақсад аст. Масъалаи бо оби полезӣ таъмин намудани майдонҳои кишти кишоварзон зери назорати қатъии роҳбарияти вилоят қарор дошта, он пеш аз ҳама барои рушди соҳаи кишоварзӣ ва ҳамзамон баҳри саҳмгузорӣ ба таъминоти амнияти озуқаворӣ мебошад.

Барои ноҳияи Зафаробод рушди соҳаи кишоварзӣ ва хусусан соҳаи пахтакорӣ фаровонии оби обёрӣ дар шароити беш аз 90 фоизи обёрии заминҳо тариқи пойгоҳҳо омили пешрафт ва ҳосили дилхоҳи соҳаи кишоварзист. Яъне татбиқи босифати корҳои омодагӣ ба мавсим дар ҳамаи пойгоҳу дастгоҳҳои обкашиву обтаъминкунӣ муҳим бино ба гуфти масъулин имсол танқисии об наонқадар зиёд ба назар расид.

Вале бовуҷуди сол аз сол рушд ёфтани соҳоти мухталиф, ҳоло ҳам соҳаи пахтакории ноҳияи Зафаробод якчанд мушкилот ҷой дорад, инҳо норасоии об,фарсудашавии таҷҳизоти дастгоҳҳои обрасонӣ ва инфрасохтори кишоварзӣ, арзиши баланди нуриҳои минералӣ мушкилиҳои асосии пахтакорӣ дар ноҳия мебошад.

Ҷоизи қайд аст, ки бо дастгирии Раиси вилоят Раҷаббой Аҳмадзода нисбат ба солҳои қаблӣ вазъи соҳаи обрасонии вилоят, аз ҷумла ноҳияи Зафаробод беҳтар гардидаву дар ин самт лоиҳаҳо тарҳреҳиву амалӣ гардонида мешаванд.

Ба санаи 18-уми октябри соли равон дар ҳафт навоҳии пахтакори вилояти Суғд наздик 47 ҳазор тонна пахта ҷамъоварӣ шудааст, ки ин ба 34,9 фоизи нақша баробар аст.

Тавре муовини сардори Сарраёсати кишоварзии вилоят Абдуазиз Маҳмудзода иттилоъ дод, алҳол дар вилоят маъракаи чиниши пахта муташаккилона идома дошта, кишоварзони шаҳру ноҳияҳои Спитамен -49 фоиз, Бобоҷон Ғафуров 48,7 фоиз, Конибодом 41,8 фоиз, Ҷаббор Расулов 38,2 фоиз, Ашт 30,6 фоиз, Зафаробод 27,1 фоиз, Мастчоҳ 25,1 фоиз дурри гаронбаҳо ҷамъоварӣ намудаанд.

Дар ҷараёни босуръат ҷамъоварии дастранҷи марди деҳқон саҳми ёрдамчиёну ҳашарчиён басо назаррас буда, ҳамарӯза ҳамагӣ беш аз 50 ҳазор нафар (дар рӯзҳои офтобӣ) дар майдонҳои пахтазор баробари марди деҳқон меҳнат менамоянд. Дар ин раванд саҳмдорону хоҷагидорони вилоят низ бо истифода аз рӯзҳои мусоиди офтобӣ ва имконоту шароити мавҷуда истифода бурда, дастаҷамъона меҳнат намуда истодаанд ва сол аз сол афзудани сафи чинакчиён (соли 2016-32 ҳазор нафар) худ шаҳодати гуфтаҳои болоист. Албатта, ба майдонҳои пахтазор баромадани чиниакчиёну ҳашарчиён аз як ҷиҳат кӯмак дар ҷамъоварии саривақтии ҳосил бошад, аз ҷиҳати дигар фароҳам омадани ҷойи корӣ ва беҳтаршавии шароити рӯзгори мардуми минтақа мегардад.

Соли равон кишоварзони вилоят дар масоҳати 52363 гектар кишти пунбадона гузаронидаанд, ки нисбат ба соли гузашта ба масоҳати 7 ҳазору 300 гектар майдони пахтазор зиёд шудааст.

Маъмурахон САМАДОВА,

“Ҳақиқати Суғд”

 

 

ГУМРОҲ НАБОЯД ШУД

Дар Қуръони Карим омадааст, ки мусулмон бародари мусулмон аст. Ноҳаққона хун рехтан гуноҳи азим аст. Вале дар давлатҳо ва минтаъқаҳои алоҳида гурӯҳу ҳаракатҳои террористӣ ва тундрав ба монанди ба ном “Давлати исломӣ”, “Салафия”, “Бародарони мусулмон”, “Ҳаракати исломии Узбекистон”, “Ҳизби наҳзати ислом” ва ғайраҳо амал дошта, онҳо равиши тундгароӣ ва ифротгароӣ доранд. Ин гурӯҳҳо ба ном исломианд, аммо дар асл ба дини мубин ягон алоқае надошта, худ ҳаракату гурӯҳҳои террористӣ мебошанд. Дар натиҷа мусулмон ба муқобили мусулмон меҷангад, хуни ноҳақ мерезад.

Ҳаракатҳои бо ном исломӣ дину шариатро дар байн андохта, ҷавононро гумроҳ месозанд. Афсӯс, ки баъзе аз ҷавонони мо барои ба даст овардани маблағ, ки ба онҳо ваъда мекунанд, бо роҳу равиш ва хати кашидаи тундгароён равонӣ мешаванд. Тарки Ватан мекунанд. Баъзе аз ҷавонон бошанд зану фарзандони худро ҳамроҳашон мебаранд. Гумон мекунанд, ки дар он ҷо онҳоро зиндагии хуб интизор аст. Мутаассифона бештари ин ҷавонон дар муҳорибаҳо ҳалок мегарданд. Кӯдакони маъсум ва ҳамсари онҳо, ки ниёз ба меҳри падар доранд, ғуломи дари тундгароён мегарданд.

Ҳадафи асосии созмонҳои террористӣ на ҳифзи дини Ислом, балки фиребу ҷаҳолат, қатлу куштор ва ба даст овардани қудрату мавқеъ мебошад.

Мо бояд шукргузорӣ аз ватани биҳиштосои худ кунем. Фахр аз он кунем, ки туфайли хизматҳои бебаҳои Сарвари давлатамон Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зери осмони софу беғубор зиндагӣ карда, ватанамонро рӯз то рӯз бо меҳнати содиқона ободу зебо мегардонем.

Ҷурабой Раҷабов - имомхатиби масҷиди ҷомеъи Ҷамоати деҳоти Равшани ноҳияи Зафаробод

 

РАИСИ НОҲИЯ

МУРОДЗОДА   МУҚИМ   ҚАЮМ

Сомонаҳои расмӣ

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

МИҲД вилояти Суғд

https://khovar.tj/

АМИД Ховар